Schrift in Uitvoering
+ + Oude Testament + Deuterocanonieke boeken + Nieuwe Testament
Exodus
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 33 %
Ex. 23
23:1 Je zult geen vals gerucht verspreiden, 1)
je mag de boosdoener geen hand toesteken
door een kwaadaardig getuige 2) te worden.
2 Je zult niet achter velen aan kwaad doen,
je zult bij een rechtszaak niet draaien met je antwoord
achter velen aan, om [het recht] te verdraaien.
3 Een arme 3) zul je geen voorkeursbehandeling geven in een rechtszaak.

4 Wanneer je een os van je tegenstander aantreft, of een verdwaalde ezel
zul je die zeker naar hem terugbrengen.
5 Wanneer je ziet dat de ezel van wie jou haat neerligt onder zijn last
zul je ervan afzien hem in de steek te laten;
je zult [de ezel] zeker met hem afladen. 4)

6 Je zult het recht van de behoeftige niet verdraaien in zijn rechtszaak.
7 Hou je verre van een leugenachtige zaak:
de onschuldige en de rechtvaardige mag je niet ombrengen
want ik zal de boosdoener niet rechtvaardig verklaren. 5)

8 Steekpenningen zul je niet aannemen
want steekpenningen maken zienden blind
en perverteren de zaken 6) van de rechtvaardigen.

9 De vreemdeling zul je niet wegdrukken;
jullie kennen immers de ziel van de vreemdeling:
vreemdelingen zijn jullie toch geweest in het land Egypte.

10 Zes jaar zul je je land inzaaien en de opbrengst bijeenbrengen,
11 maar het zevende jaar zul je het [braak] laten liggen en laten bekomen;
dan eten de behoeftigen van je volk ervan
en wat overblijft eet het gedierte van het veld.
Evenzo zul je doen met je wijngaard en je olijven[gaard] 7)
12 Zes dagen zul je je werk doen
maar op de zevende dag zul je ophouden
opdat je os en je ezel rust krijgen
en de zoon van je slavin en de vreemdeling op adem komen.
13 Al wat ik jullie gezegd heb, zullen jullie in acht nemen
de naam van andere goden zullen jullie niet gedenken
die zal niet uit jullie mond gehoord worden.

14 Drie keer 8) in het jaar zullen jullie voor mij feest houden:
15 het feest van de matses zul je in acht nemen
en zeven dagen zul je matses eten, zoals ik jullie geboden heb,
op de feesttijd in de maand Abib,
want toen ben je uitgetrokken uit Egypte -
men zal niet met lege handen 9) verschijnen voor mijn aangezicht;
16 het feest van de eerstelingsoogst van je werk
van wat je ingezaaid hebt op het veld,
en het feest van het bijeenbrengen aan het eind van het jaar
wanneer je [de opbrengst van] je werk bijeengebracht hebt van het veld.
17 Drie keer in het jaar zal al het mannelijke verschijnen voor de heer JHWH.

1vertaling door Joep Dubbink
2Lett. 'getuige van geweld' (zo Pieter Oussoren) maar m.i. zo niet te vertalen: dat is iemand die een gewelddaad heeft zien gebeuren, maar 'chamas' slaat hier op de dáád van het getuigen en niet op het object ervan.
3Vaak kiest men voor tekstwijziging 'een aanzienlijke' (vgl. Lev. 19,15 ). De moeilijker lezing 'arme' verdient echter de voorkeur. Wellicht is gedacht aan een impliciete qal-wa-chomer: het andere - de aanzienlijke voorrang geven - mag dus al helemaal niet in je opkomen!
4Een onvertaalbaar woordspel met ''azab', dat zowel 'in de steek laten' als 'afladen' kan betekenen.
5De zin van vers 7c is niet meteen duidelijk: zegt JHWH dat hij degene die tóch de onschuldige doodt (vs. 7b) niet laat gaan? Of gaat het om terughoudendheid bij het oordeel, omdat schuldige tóch zijn straf bij JHWH niet zal ontlopen, dus een soort 'in dubio pro reo'? Ik neig naar dat laatste.
6Of: woorden! De omgekochte rechter is niet alleen blind maar ook doof, en hoort het getuigenis van de rechtvaardige niet meer goed.
7Dit woord bestaat vast niet, maar het staat parallel aan de wijngaard, blijkbaar een collectief begrip. 'Olijfbomen' kan ook.
8Of: drie voetreizen (zo Pieter Oussoren). Vgl. ook vs. 17, drie pelgrimsfeesten waarbij men reist. Maar 'r g l' kan ook gewoon 'keer' betekenen, vgl. Num. 22,28 .32v.
9Lett. 'zomaar', bedoeld moet zijn: niet zonder gaven (zie volgende vers).